[ Pobierz całość w formacie PDF ]
znanych nauk Jezusa, tak zwanych Ośmiu Błogosławieństwach, które niestety często
cytowane sÄ… w oderwaniu od swego pierwotnego, apokaliptycznego kontekstu. Jest to
zbiór wypowiedzi, przypisywanych Jezusowi przez rozmaite zródła, w których błogosławi
on określone grupy ludzi. Najlepiej znana ich wersja znajduje się u Mateusza w Kazaniu
na Górze, którego początek brzmi:
Błogosławieni ubodzy w duchu, albowiem ich jest Królestwo Niebios.
Błogosławieni, którzy się smucą, albowiem oni będą pocieszeni. Błogosławieni cisi,
albowiem oni posiądą ziemię. Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości,
albowiem oni będą nasyceni. (Mat. 5,3-6)
Wielu czytelników nie zwraca uwagi na to, \e mowa tu o tym, czego określone grupy
ludzi doświadczają obecnie i co będzie ich udziałem. Będzie ich udziałem? Kiedy? Nie w
jakimś mglistym, odległym, nieokreślonym momencie kiedyś tam, na święty nigdy.
Nastąpi to, gdy nastanie Królestwo Bo\e. Ci, którzy dziś są poni\eni, ubodzy i uciskani,
wówczas otrzymają za to nagrodę.
Kilka z wymienionych przez Mateusza błogosławieństw pochodzi ze zródła Q. Co
ciekawe, w wersji Aukasza Jezus podkreśla w nich raczej problemy materialne ni\
duchowe. Na przykład zamiast błogosławić ubogich w duchu , u Aukasza mówi:
błogosławieni ubodzy (tzn. ci, którzy nie mają nic w sensie dosłownym). Zamiast
wspominać tych, którzy łakną i pragną sprawiedliwości , u Aukasza Jezus mówi:
błogosławieni, którzy teraz łakniecie . Mamy powody sądzić, \e w tym wypadku wersja
Aukasza jest bli\sza rzeczywistym wypowiedziom Jezusa. Przede wszystkim dlatego, \e
bardzo podobną postać mają te błogosławieństwa w innym niezale\nym zródle, jakim jest
Ewangelia Tomasza:
Błogosławieni ubodzy, wasze jest Królestwo Niebieskie. (EwTm 54)
Strona 62
11817
Błogosławieni głodni, aby nasycili \ołądek tego, który pragnie. (EwTm 69)
Błogosławieni jesteście, jeśli nienawidzą was i prześladują was, bo nie znajdą
\adnego miejsca tam, gdzie was prześladowano. (EwTm 68)
Co ciekawe, w wersji Aukasza po rozmaitych apokaliptycznych błogosławieństwach
następuje zestaw odpowiadających im apokaliptycznych złorzeczeń:
Ale biada wam bogaczom, bo ju\ odbieracie pociechÄ™ swojÄ…. Biada wam,
którzy teraz nasyceni jesteście, gdy\ będziecie cierpieć głód. Biada wam, którzy
teraz się śmiejecie, bo smucić się i płakać będziecie. Biada wam, gdy wszyscy
ludzie dobrze o was mówić będą; tak samo bowiem czynili fałszywym prorokom
ojcowie ich. (Auk. 6,24-26)
Te apokaliptyczne klÄ…twy nie pojawiajÄ… siÄ™ wprawdzie w innych, niezale\nych
zródłach, niemniej dobrze współbrzmią one z głównymi motywami wypowiedzi Jezusa,
którymi zajmowaliśmy się w tym rozdziale. Jezus uczył, \e zbli\a się dzień sądu, w którym
na ziemię zstąpi Syn Człowieczy. Spowoduje on, \e odwrócą się role: ci, którzy dziś mają
się dobrze, zostaną potępieni, a ci, którzy cierpią, będą błogosławieni. W tym
apokaliptycznym przesłaniu kryła się zapowiedz rychłej zagłady wszystkich, którzy nie
wzięli sobie do serca słów Jezusa i nie zwrócili się ku Bogu, jak tego pragnął.
Ale kiedy to wszystko nastąpi? Kiedy przybędzie Syn Człowieczy? Kiedy nastanie
Królestwo Bo\e? Czy stanie się to w jakiejś odległej przyszłości, za kilka, kilkadziesiąt,
kilkaset, czy nawet kilka tysięcy lat? Przeciwnie. Jak większość innych \ydowskich
apokaliptyków swoich czasów, Jezus zdaje się sądzić, \e nadejście Królestwa Bo\ego jest
bliskie. Tak o tym mówi w najwcześniejszej zachowanej ewangelii:
Kto bowiem wstydzi się mnie i słów moich przed tym cudzoło\nym i
grzesznym rodem, tego i Syn Człowieczy wstydzić się będzie, gdy przyjdzie w
chwale Ojca swego z aniołami świętymi. [...] Zaprawdę powiadam wam: Niektórzy z
tych, co tu stoją, nie zaznają śmierci, zanim nie ujrzą Królestwa Bo\ego,
nadchodzącego w mocy. (Mar. 8,38-9,1; podkreślenie moje)
ZaprawdÄ™ powiadam wam, \e nie przeminie to pokolenie, a\ siÄ™ to wszystko
stanie. (Mar. 13,30; podkreślenie moje)
Baczcie, czuwajcie; nie wiecie bowiem, kiedy ten czas nastanie. Jest to tak,
jak u człowieka, który odjechał, zostawił dom swój, dał władzę sługom swoim,
ka\demu wyznaczył jego zadanie, a odzwiernemu nakazał, aby czuwał. Czuwajcie
więc, bo nie wiecie, kiedy pan domu przyjdzie: czy wieczorem, czy o północy, czy
kiedy kur zapieje, czy rankiem. Aby gdy przyjdzie, nie zastał was śpiącymi. To, co
wam mówię, mówię wszystkim: Czuwajcie! (Mar. 13,33-37)
Albo jak podaje zródło Q:
To wiedzcie, \e gdyby wiedział gospodarz, o której godzinie złodziej przyjdzie,
nie dopuściłby do tego, by podkopano dom jego. I wy bądzcie gotowi, gdy\ Syn
Człowieczy przyjdzie o takiej godzinie, której się nie spodziewacie. (Auk. 12,39-0;
Mat. 24,43-4)
Przekonanie o bliskości końca czasów odegra wa\ną rolę równie\ w następnym
rozdziale, gdzie zobaczymy, jak wpływało ono na poglądy Jezusa na temat stosunków
społecznych w tym tak\e jego poglądy na temat rodziny i mał\eństwa oraz
Strona 63
11817
przyjrzymy się jego \yciu, by ocenić, czy mógł być \onaty i aktywny seksualnie.
Ogólnie rzecz biorąc, krytyczny przegląd najwcześniejszych zachowanych zródeł
prowadzi nas do wniosku, \e podobnie jak przed nim esseńczycy, autorzy tekstów znad
Morza Martwego (i jak Jan Chrzciciel, o którym tu nie wspomnieliśmy, choć te\ głosił
apokaliptyczne poglądy), a tak\e wielu z pierwszego pokolenia jego wyznawców (na
przykład apostoł Paweł), Jezus był apokaliptycznym prorokiem przekonanym, \e Bóg
wkrótce wkroczy w bieg dziejów, rozgromi siły zła, które występują przeciwko niemu i
[ Pobierz całość w formacie PDF ]