[ Pobierz całość w formacie PDF ]
160
MARTA
eLIBRO
fuzita de la forta eksplodo de sentoj, kies atestanto li estis, li
post momento fari¸is videble kortuÿita.
Mia Dio! li diris duonvoçe, kiel ÿan¸i¸ema estas do
la sorto de homo sur la tero! Kiam mi konis vin antaûe, çu mi
povis tiam pensi, ke mi vidos vin iam en çi tiu stato de mal-
¸ojo kaj malriçeco! Vi, gesinjoroj, vivis tiel bonstate, vi estis
tiel sin reciproke amanta kaj feliça paro!
Marta forprenis la tukon for de la viza¸o.
Jes, ÿi diris per mallaûta voço, mi estis feliça & Kiam
la homo, kiun mi amis, estis mortanta, mi pensis, ke mi lin ne
supervivos & mi supervivis & sufero kaj sopiro restis en mi
turmentaj, nekvietigitaj, sed por la morte vundita koro mi
serçis kvietigon en plenumado de la patrina devo, kaj ¸is nun
mi ne povis ¸in plenumi. Soleca kaj mal¸oja mi iris en la
mondon, por batali por mi, pro la vivo kaj estonteco de mia
infano & vane.
La okuloj de la libristo, seriozaj kaj enpensaj, estis direktitaj
en la spacon. Li havis grandan familion: li estis frato, edzo,
patro. Eble, elvokitaj per la vortoj de Marta, antaû liaj okuloj
preterÿovigis la viza¸oj de la virinoj, kiujn li amis, de la juna
fratino, la malgranda filino, la kara edzino. Çu çiu el ili ne
povis iam subfali al tia sorto, kiel tiu sorto, kiu, staris antaû
li en la formo de çi tiu virino izolita, sen tegmento, kun koro
dolorplena, kun buÿo bruligita de malsato kaj malespero? Li
mem ja parolis antaû momento pri la kruela ÿan¸i¸eco de la
sorto!
Lia rigardo malrapide direkti¸is al la viza¸o de Marta, li
etendis al ÿi la manon.
Trankvili¸u, sinjorino, li diris milde kaj serioze. Volu
sidi¸i kaj iom ripozi. Vi ne rigardos ja ¸in kiel maldelikatecon
161
MARTA
eLIBRO
de mia flanko, se, dezirante esti utila al vi, mi demandos pri
kelkaj neeviteblaj detalaîoj. Çu vi provis jam ian alian laboron
krom tiu, kiu alportas al vi tiel mizeran rekompencon? Por kia
okupo vi sentas vin pleje kapabla kaj taûga? Se mi tion scios,
mi eble ion pripensos & trovos &
Marta sidi¸is. La larmoj sur ÿia viza¸o seki¸is, la okuloj
akceptis tiun esprimon de prudento kaj memkonscio, kiun ili
çiam havis, kiam la juna virino koncentrigis la fortojn de sia
volo kaj spirito. Espero eniris en ÿian koron, ÿi komprenis, ke
¸ia plenumi¸o dependas de la interparolo, kiun ÿi estas ha-
vonta, ÿi eksentis sin denove kura¸a kaj ÿajnis trankvila.
La interparolo ne daûris longe. Marta parolis sincere, sed
koncize, ÿi rakontis nur la faktojn de sia pasinteco. Kaûze de
fiereco, kiu denove en ÿi vekigis, ÿi pri la havitaj sentoj parolis
malmulte aû preskaû nenion. La libristo bonege ÿin kompre-
nis.
Lia penetrema okulo estis fiksita sur ÿia viza¸o, sed oni po-
vis vidi, ke en la rakonto de la juna virino li vidis pli ol ÿin
solan kaj pli ol la sorton de ÿi sola.
Granda socia problemo, eble granda maljustaîo, turment-
anta la internon de la socio, aperis antaû la pensoj de la bona
kaj klera homo, kiam li atente, kun intereso kaj kortuÿiteco
aûskultis la historion de la juna virino, kiu, malgraû sia ener-
gio, klopodado kaj penado, ne povis trovi por si lokon sur la
tero.
Marta levigis de la tabureto, sur kiu ÿi sidis en la daûro de
kelke da minutoj, kaj, etendante la manon al la libristo, ÿi
diris:
Mi diris al vi çion. Mi ne hontis konfesi la trompigojn,
kiuj ¸is nun min trafis, çar se la fortoj min trompis, miaj in-
162
MARTA
eLIBRO
tencoj estis honestaj. Mi faris çion, kion mi povis kaj kapablis.
La esenco de mia malfeliço konsistas en tio, ke mi povis mal-
multe, ke mi nenion sufiçe kapablis. Sed miaj ¸isnunaj pro-
voj ne ampleksis ja ankoraû la tutan rondon da diversaj ho-
maj laboroj; eble inter ili trovi¸as ankoraû io ankaû por mi.
Çu mi povas havi ian esperon? Diru al mi sincere kaj sen he-
zito, mi petas vin en la nomo de tiu, kiu iam ¸uis vian ami-
kecon kaj kiu jam ne vivas, en la nomo de la estaîoj, kiuj es-
tas karaj por vi.
La libristo premis la al li etenditan manon. Lia manpremo
estis varma kaj kora. Post momenta medito li komencis pa-
roli:
Çar vi, sinjorino, ordonis al mi esti sincera, mi devas diri
la mal¸ojan veron. Esperon plibonigi vian sorton per laboro
vi povas havi nur malgrandan kaj tre necertan! Vi diris pri la
amplekso de la homaj laboroj; sed la amplekso de la laboroj
¸enerale homaj kaj la amplekso de la laboroj virinaj estas
koncerne sian grandecon du nemezureble malegalaj amplek-
soj. La lastan vi jam preskaû la tutan elçerpis per viaj senfruk-
taj provoj.
Marta aûskultis tiujn vortojn kun mallevitaj okuloj, en po-
zo senmova. La libristo rigardis ÿin per okuloj plenaj de kun-
sento.
Çion çi tion mi diris al vi por tio, ke vi ne iluziu vin per
tro granda espero kaj ne spertu novan sehiluzii¸on, eble an-
koraû pli doloran ol la aliaj. Mi tamen ne volus, ke vi foriru
de çi tie kun la penso, ke mi ne volis doni al vi helpan manon.
En la daûro de kvin jaroj vi estis la çiutaga kunvivantino de
homo klera, tio signifas multe; mi scias, ke en la aûtunaj kaj
vintraj vesperoj vi havis la kutimon kune legi, de tio devis
163
MARTA
eLIBRO
kolekti¸i çe vi certa provizo da scioj. Krom tio permesu al mi
diri, ke via maniero de sinesprimado kaj via maniero rigardi
la vivon montras, ke via menso ne estas tute neprilaborita.
Tial mi opinias, ke provi laboron sur nova kampo vi povas kaj
devas &
[ Pobierz całość w formacie PDF ]