[ Pobierz całość w formacie PDF ]
jakikolwiek dochód ze swych kapita ów; e kontrybuenci wydatkowaliby sami 4o milionów
szterlingów, które dopiero op acaj wierzycielom pa stwa; e podatek zmnieyszony 4o milionami
szterlingów, uczyni by wszystkie produkta ta szemi; e konsumpcya bardzoby si rozszerzy a;
dostarcza aby zatrudnienia pracownikom zamiast razów które odbieraj ; wyznam e te wypadki nie
wydaj si bynaymniey zatrwa przyjació dobra publicznego.
35
drogi morza, okr ty francuzkie i holenderskie rzuci y si z niejakim
rodzajem omamienia w zawód, który si dla nich otworzy ; a nie znaj c
stanu, w jakim si znaydowa y narody zamorskie, ani ich rolnictwa, ani
sztuk, ani ludno ci, ani ich dostatków do kupowania i konsumowania,
wyrwawszy si z d ugiego uwi zienia, ponawozili wsz dzie zbyteczn obfito
produktów l dowych Europeyskich, w mniemaniu, e inne kraje kuli
ziemskiey b c ich pozbawione przez czas d ugi, b ich chciwe.
Lecz, a eby byd w mo no ci nabycia tego nadzwyczaynego
dostarczenia, potrzeba by o, a eby te kraje ze swey strony mog y tworzy
produkty nadzwyczane, albowiem powtarzam jeszcze raz, i nie jest rzecz
trudn skonsumowa w Nowym Jorku, Baltymorze, Hawannie, Rio - Janejro,
Buenos - Ayres towary Europeyskie. Ch tnieby je skonsumowano eby
miano czem zap aci . Europeyczykowie brali w zap at bawe , tabak ,
cukier, ry ; jakowe potrzebowanie podnios o tych artyku ów cen ; a lubo
wszystkie te towary by y drogie, jako i pieni dze, które tako s towarem,
potrzeba by o je bra albo powróci bez op aty; towary te, staj c si rzadsze
w mieyscu swego tworzenia si , pomno y si znacznie w Europie, a dla
swey obfito ci nie mog y zyskownie byd sprzedawane, chocia konsum-
pcya Europy od pokoju bardzo si powi kszy a; zt d handel bezkorzystny
na który my patrzali. Lecz przypu my na moment, e produkta rolnicze i
kodzielnicze ameryki pó nocney i po udniowey by y bardzo znaczne w
czasie zapad ego pokoju, natenczas ich ludno licznieysza i p odnieysza
mog aby atwo zakupi wszystko to, coby europeyczykowie tam zawie li; i
dostarczyliby im nawzajem w dobrey cenie rozlicznych towarów.
Co si tycz Stanów Zjednoczonych, ani w tpi e ten skutek mie b dzie
mieysce, je eli tylko b mog y do czy do przedmiotów zamiany, które
handel morski nam dostarcza97 wi cey w asnych produktów rolniczych98 a
nawet i niektóre p ody r kodzielnicze. Uprawa ich roli rozpostrzenia si ,
kodzielnie pomna aj si , a przez skutek bardzo naturalny ludno ro nie z
nadzwyczayn szybko ci . Za kilka lat ich przemys u utworzy mass
produktów, miedzy któremi znaydzie si wi cey artyku ów w asnych
przynosz cych zyskowne zamiany, albo przynaymniey zyski, których cz
amerykanie u yj do zakupienia towarów europeyskich.
Wywozi b do Stanów Zjednoczonych towary, które
europeyczykowie tworz , z mnieyszym kosztem, a przywozi te, które
ziemia i przemys amerykanów potrafi utworzy za ta sz cen . Natura
potrzebowania oznaczy natur produkcyi; ka dy naród zaymie si
szczególniey produktami które tworzy zlepszem powodzeniem, to jest z
mnieyszym kosztem produkcyi; wynikn st d zamiany wzajemne korzystne, a
97
Produkta handlowe Stanów Zjednoczonych których nam dostarczaj w zamian s : cukier, z
Judyy; z Chin i Hawanny, kawa, herbata, nankin, indigo, imbier, rebarbarum, cynamon, jedwab
surowy, pieprz.
98
Produkta i c h ziemi i ich sztuk, które nam dostarczaj , s : bawe na, tytu , pota , ry ; quercus
citrina (kor z tego d bu ameryka skiego) tran i drzewo do farbowania.
36
korzystne statecznie. Lecz te ulepszenia handlowe z czasem tylko mog mie
mieysce. Talenta i do wiadczenie, którego sztuki wymacaj nienabywj si za
kilka miesi cy; potrzeba na to kilka lat. Chyba po kilku próbach amerykanie
poznaj jakie produkta r kodzielnicze mog tworzy pomy lnie99. Natenczas
nie b im posy ych produktów, lecz zyski, które odnosi b za
produkcy : dostarcz im rodków do zakupienia innych produktów
europeyskich.
Z inney strony przedsi wzi cia rolnicze, jakkolwiek szybka mo e byd
ich rozci , mog tylko przez stopnie bardzo powolne dad przez swoje
produkta odbyt produkiom europeyskim. W miar jak fizyczna kultura i
cywilizacya rozci ga si b dzie a za góry Alleganys, Cokentuky, w
ziemi Indyana i Illinoow, pierwsze zarobki b obrócone na ywienie
kolonistów przybywaj cych z krajów dawniey zaludnionych, i budowanie
ich mieszka . Zyski, przewy szaj ce pierwsze potrzeby, s do wydobycia
gruntów nowych, zyski nast pne, do wyrobienia produktów r kodzielniczych,
do spo ycia mieyscowego: tylko zapasy czwartego rz du u yte s do
przerabiania produktów ziemskich do konsumpcyi dalekiey. Wtenczas to
tylko kraje nowe robi dla nas europeyczyków nie jaki odbyt; lecz oczywista
[ Pobierz całość w formacie PDF ]