[ Pobierz całość w formacie PDF ]
160
MARTA
eLIBRO
fuzita de la forta eksplodo de sentoj, kies atestanto li estis, li
post momento fari�is videble kortu�ita.
Mia Dio! li diris duonvo�e, kiel �an�i�ema estas do
la sorto de homo sur la tero! Kiam mi konis vin anta�e, �u mi
povis tiam pensi, ke mi vidos vin iam en �i tiu stato de mal-
�ojo kaj malri�eco! Vi, gesinjoroj, vivis tiel bonstate, vi estis
tiel sin reciproke amanta kaj feli�a paro!
Marta forprenis la tukon for de la viza�o.
Jes, �i diris per malla�ta vo�o, mi estis feli�a & Kiam
la homo, kiun mi amis, estis mortanta, mi pensis, ke mi lin ne
supervivos & mi supervivis & sufero kaj sopiro restis en mi
turmentaj, nekvietigitaj, sed por la morte vundita koro mi
ser�is kvietigon en plenumado de la patrina devo, kaj �is nun
mi ne povis �in plenumi. Soleca kaj mal�oja mi iris en la
mondon, por batali por mi, pro la vivo kaj estonteco de mia
infano & vane.
La okuloj de la libristo, seriozaj kaj enpensaj, estis direktitaj
en la spacon. Li havis grandan familion: li estis frato, edzo,
patro. Eble, elvokitaj per la vortoj de Marta, anta� liaj okuloj
preter�ovigis la viza�oj de la virinoj, kiujn li amis, de la juna
fratino, la malgranda filino, la kara edzino. �u �iu el ili ne
povis iam subfali al tia sorto, kiel tiu sorto, kiu, staris anta�
li en la formo de �i tiu virino izolita, sen tegmento, kun koro
dolorplena, kun bu�o bruligita de malsato kaj malespero? Li
mem ja parolis anta� momento pri la kruela �an�i�eco de la
sorto!
Lia rigardo malrapide direkti�is al la viza�o de Marta, li
etendis al �i la manon.
Trankvili�u, sinjorino, li diris milde kaj serioze. Volu
sidi�i kaj iom ripozi. Vi ne rigardos ja �in kiel maldelikatecon
161
MARTA
eLIBRO
de mia flanko, se, dezirante esti utila al vi, mi demandos pri
kelkaj neeviteblaj detala�oj. �u vi provis jam ian alian laboron
krom tiu, kiu alportas al vi tiel mizeran rekompencon? Por kia
okupo vi sentas vin pleje kapabla kaj ta�ga? Se mi tion scios,
mi eble ion pripensos & trovos &
Marta sidi�is. La larmoj sur �ia viza�o seki�is, la okuloj
akceptis tiun esprimon de prudento kaj memkonscio, kiun ili
�iam havis, kiam la juna virino koncentrigis la fortojn de sia
volo kaj spirito. Espero eniris en �ian koron, �i komprenis, ke
�ia plenumi�o dependas de la interparolo, kiun �i estas ha-
vonta, �i eksentis sin denove kura�a kaj �ajnis trankvila.
La interparolo ne da�ris longe. Marta parolis sincere, sed
koncize, �i rakontis nur la faktojn de sia pasinteco. Ka�ze de
fiereco, kiu denove en �i vekigis, �i pri la havitaj sentoj parolis
malmulte a� preska� nenion. La libristo bonege �in kompre-
nis.
Lia penetrema okulo estis fiksita sur �ia viza�o, sed oni po-
vis vidi, ke en la rakonto de la juna virino li vidis pli ol �in
solan kaj pli ol la sorton de �i sola.
Granda socia problemo, eble granda maljusta�o, turment-
anta la internon de la socio, aperis anta� la pensoj de la bona
kaj klera homo, kiam li atente, kun intereso kaj kortu�iteco
a�skultis la historion de la juna virino, kiu, malgra� sia ener-
gio, klopodado kaj penado, ne povis trovi por si lokon sur la
tero.
Marta levigis de la tabureto, sur kiu �i sidis en la da�ro de
kelke da minutoj, kaj, etendante la manon al la libristo, �i
diris:
Mi diris al vi �ion. Mi ne hontis konfesi la trompigojn,
kiuj �is nun min trafis, �ar se la fortoj min trompis, miaj in-
162
MARTA
eLIBRO
tencoj estis honestaj. Mi faris �ion, kion mi povis kaj kapablis.
La esenco de mia malfeli�o konsistas en tio, ke mi povis mal-
multe, ke mi nenion sufi�e kapablis. Sed miaj �isnunaj pro-
voj ne ampleksis ja ankora� la tutan rondon da diversaj ho-
maj laboroj; eble inter ili trovi�as ankora� io anka� por mi.
�u mi povas havi ian esperon? Diru al mi sincere kaj sen he-
zito, mi petas vin en la nomo de tiu, kiu iam �uis vian ami-
kecon kaj kiu jam ne vivas, en la nomo de la esta�oj, kiuj es-
tas karaj por vi.
La libristo premis la al li etenditan manon. Lia manpremo
estis varma kaj kora. Post momenta medito li komencis pa-
roli:
�ar vi, sinjorino, ordonis al mi esti sincera, mi devas diri
la mal�ojan veron. Esperon plibonigi vian sorton per laboro
vi povas havi nur malgrandan kaj tre necertan! Vi diris pri la
amplekso de la homaj laboroj; sed la amplekso de la laboroj
�enerale homaj kaj la amplekso de la laboroj virinaj estas
koncerne sian grandecon du nemezureble malegalaj amplek-
soj. La lastan vi jam preska� la tutan el�erpis per viaj senfruk-
taj provoj.
Marta a�skultis tiujn vortojn kun mallevitaj okuloj, en po-
zo senmova. La libristo rigardis �in per okuloj plenaj de kun-
sento.
�ion �i tion mi diris al vi por tio, ke vi ne iluziu vin per
tro granda espero kaj ne spertu novan sehiluzii�on, eble an-
kora� pli doloran ol la aliaj. Mi tamen ne volus, ke vi foriru
de �i tie kun la penso, ke mi ne volis doni al vi helpan manon.
En la da�ro de kvin jaroj vi estis la �iutaga kunvivantino de
homo klera, tio signifas multe; mi scias, ke en la a�tunaj kaj
vintraj vesperoj vi havis la kutimon kune legi, de tio devis
163
MARTA
eLIBRO
kolekti�i �e vi certa provizo da scioj. Krom tio permesu al mi
diri, ke via maniero de sinesprimado kaj via maniero rigardi
la vivon montras, ke via menso ne estas tute neprilaborita.
Tial mi opinias, ke provi laboron sur nova kampo vi povas kaj
devas &
[ Pobierz całość w formacie PDF ]